Από τις 24 Φεβρουαρίου 2022, στρατιωτικές δυνάμεις από τη Ρωσική Ομοσπονδία έχουν εισβάλει στην Ουκρανία. Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM) καταδικάζει σθεναρά την παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας της Ουκρανίας. Ανησυχεί ιδιαίτερα για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες των μουσείων, καθώς και για τις απειλές που υφίσταται η πολιτιστική κληρονομιά λόγω της συνεχιζόμενης ένοπλης σύγκρουσης. Το ICOM αναμένει από τις δύο χώρες, ως Κράτη Μέλη της Σύμβασης της Χάγης του 1954 για την Προστασία των πολιτιστικών αγαθών σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης και του Πρώτου Πρωτοκόλλου της, να συμμορφωθούν με τις διεθνείς νομικές υποχρεώσεις τους για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η σύγκρουση αυτή είναι βαθιά οδυνηρή και έχει οδηγήσει σε ανθρώπινες απώλειες.
Το ICOM ζητά ταχεία κατάπαυση του πυρός, άμεση διαμεσολάβηση μεταξύ των εμπόλεμων και συντονισμένες προσπάθειες για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της ευρύτερης περιοχής και ειδικότερα της Ουκρανίας. Εκφράζει επίσης την έντονη ανησυχία του για την ασφάλεια του προσωπικού των μουσείων και των μελών του.

Το ICOM παροτρύνει όλα τα μέλη του -αφού πρώτα μεριμνήσουν για τη δική τους ασφάλεια- να εφαρμόσουν τον Κώδικα Δεοντολογίας του ICOM για τη διαφύλαξη των συλλογών των μουσείων και για την προστασία της φυσικής, πολιτιστικής και επιστημονικής κληρονομιάς από κάθε είδους κίνδυνο, συμπεριλαμβανομένων των εμπόλεμων συγκρούσεων.
Επιπλέον, το ICOM συμβουλεύει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να προστρέξουν σε δωρεάν διαδικτυακά και άμεσα προσβάσιμα εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν σε κρίσεις, συμπεριλαμβανομένων ενδεικτικά των παρακάτω :
ICOM and UNESCO Museums Security and Disaster Preparedness in Running a Museum: Practice Handbook
ICCROM First Aid to Cultural Heritage in Times of Crisis – Toolkit or
UNESCO and ICCROM Endangered heritage: emergency evacuation of heritage collections

Επίσης το ICOM καλεί τα μέλη της κοινωνίας των πολιτών – στο πλαίσιο των δυνατοτήτων τους – να βοηθήσουν με κάθε πρόσφορο μέσο τα μουσεία, ώστε να προστατεύσουν τα κτήρια και τις συλλογές τους. Είναι σημαντικό τα μουσεία, κομβικά σημεία αναφοράς για τις τοπικές κοινωνίες, ως κέντρα εκπαίδευσης και μελέτης, να υποστηρίζονται από αυτές .

Τέλος, η κρίση αυτή ενδέχεται να δώσει την ευκαιρία, εκτός της άμεσης περιοχής της σύγκρουσης, σε άτομα χωρίς ενδοιασμούς να επωφεληθούν από τις απειλές που δέχεται η πολιτιστική κληρονομιά. Το ICOM προειδοποιεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να επαγρυπνούν για πιθανή αύξηση της λαθραίας διακίνησης πολιτιστικών αγαθών προερχόμενων από την περιοχή των συγκρούσεων. Υπενθυμίζει επίσης στις εθνικές κυβερνήσεις της περιοχής τις διεθνείς νομικές υποχρεώσεις τους για την προστασία της κινητής πολιτιστικής κληρονομιάς, σύμφωνα με τη Σύμβαση της UNESCO του 1970 για την παρεμπόδιση και πρόληψη της παράνομης εισαγωγής, εξαγωγής και μεταφοράς κυριότητας πολιτιστικών αγαθών και τη Σύμβαση UNIDROIT του 1995 για τα κλαπέντα ή παρανόμως εξαχθέντα πολιτιστικά αγαθά, λαμβάνοντας υπόψη και άλλες διεθνείς πολιτιστικές συμβάσεις για την προστασία της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας.

Το ICOM βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τους διεθνείς εταίρους και τους ενδιαφερόμενους φορείς στην περιοχή, παρακολουθεί την εξέλιξη της κατάστασης και θα συνεχίσει να προσφέρει κάθε δυνατή υποστήριξη , για να μετριάσει πιθανές απειλές που μπορεί να αντιμετωπίσει η πολιτιστική κληρονομιά της Ουκρανίας τις αβέβαιες ημέρες και εβδομάδες που έρχονται.