March 12, 2025
Κόκκινη Λίστα των Ελληνικών Πολιτιστικών Αγαθών σε Κίνδυνο Heritage Protection

Το ICOM και το Eλληνικό τμήμα του ICOM, σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας, είναι περήφανοι που ανακοινώνουν την έναρξη της Κόκκινης Λίστας Πολιτιστικών Αγαθών της Ελλάδας σε Κίνδυνο. Πρόκειται για ένα σημαντικό εργαλείο που έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η Κόκκινη Λίστα αναγνωρίζει κατηγορίες πολιτιστικών αγαθών που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο παράνομης διακίνησης, υποστηρίζοντας τις αρχές, τα μουσεία, τους πολιτιστικούς φορείς και το εμπόριο τέχνης στην αναγνώριση και την πρόληψη της παράνομης διακίνησης αυτών των των πολιτιστικών αγαθών.
Οι Κόκκινες Λίστες του ICOM είναι διεθνώς αναγνωρισμένοι πόροι, οι οποίοι αναπτύσσονται σε συνεργασία με ειδικούς από μουσεία, πολιτιστικούς φορείς και στις υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή των νόμων. Αυτή η νέα Κόκκινη Λίστα αποτελεί την πιο πρόσφατη προσθήκη στην ιστορία ενός από τα πιο βασικά εργαλεία του ICOM για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από την παράνομη διακίνηση, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη διαφύλαξης της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας.
«Λόγω της μοναδικής ιστορίας, κληρονομιάς και πολιτισμού της χώρας, η Ελλάδα αποτελεί πρωταρχικό στόχο της παράνομης διακίνησης. Η ελληνική πολιτιστική κληρονομιά παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη στις παράνομες ανασκαφές. Είμαι βαθιά ευγνώμων σε κάθε έναν από τους ειδικούς και επαγγελματίες των ελληνικών μουσείων και φορέων, των οποίων η συμβολή υπήρξε καθοριστική για τη δημιουργία αυτής της νέας Κόκκινης Λίστας!»
— Medea S. Ekner, Γενική Διευθύντρια του ICOM
Προστασία της Ελληνικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας αντιμετωπίζει σοβαρές απειλές λόγω κλοπών, λεηλασιών και παράνομης διακίνησης. Ελληνικές αρχαιότητες βρίσκονται διασκορπισμένες στα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου και σε ιδιωτικές συλλογές. Παρά τις προσπάθειες περιορισμού αυτού του φαινομένου, οι παράνομες ανασκαφές και πωλήσεις συνεχίζουν να θέτουν σε κίνδυνο την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας.
Αυτή η νέα Κόκκινη Λίστα αντιμετωπίζει το πρόβλημα παρέχοντας έναν ολοκληρωμένο οδηγό για κατηγορίες πολιτιστικών αγαθών που είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στη διακίνηση, διασφαλίζοντας ότι μπορούν εύκολα να αναγνωριστούν από τις αρχές και τους ενδιαφερόμενους φορείς.
«Οι Κόκκινες Λίστες αποσκοπούν κυρίως στην ευαισθητοποίηση των αρχών, όπως η αστυνομία και οι τελωνειακοί υπάλληλοι, καθώς και όσων εμπλέκονται στην αγορά αρχαιοτήτων και έργων τέχνης. Οι Κόκκινες Λίστες εφιστούν την προσοχή σε συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτιστικών αγαθών που κινδυνεύουν από παράνομη διακίνηση. Η σημασία της λίστας αναγνωρίζεται διεθνώς και χρησιμοποιείται ευρέως για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης.
Σήμερα, εδώ, στο Μουσείο Ακρόπολης, η παρουσία και το κύρος των συμμετεχόντων στην εκδήλωση που διοργανώνεται από το Ελληνικό Τμήμα του ICOM σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, μέσω της Διεύθυνσης Προστασίας και Τεκμηρίωσης Πολιτιστικών Αγαθών, αναδεικνύει την αναγνώριση του έργου της χώρας μας στον τομέα της καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης. Ταυτόχρονα, η σημερινή εκδήλωση έρχεται να καταδείξει ότι το πιο αποτελεσματικό μέτρο για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης είναι η διεθνής συνεργασία και κατανόηση.»
— Λίνα Μενδώνη, Υπουργός Πολιτισμού, Ελλάδα
Η ανάπτυξη αυτής της Κόκκινης Λίστας πραγματοποιήθηκε σε στενή συνεργασία με το Eλληνικό τμήμα του ICOM και τη Διεύθυνση Προστασίας και Τεκμηρίωσης Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού, με τη συμμετοχή Ελλήνων ειδικών, συμπεριλαμβανομένων αρχαιολόγων και επαγγελματιών μουσείων. Η λίστα περιλαμβάνει εννέα κατηγορίες πολιτιστικών αγαθών που διατρέχουν κίνδυνο και συνοδεύεται από 52 φωτογραφικά παραδείγματα από μεγάλες συλλογές ελληνικών μουσείων.
«Η δέσμευση της Ελλάδας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν είναι κάτι νέο. Για δεκαετίες, οι ελληνικές αρχές και αφοσιωμένοι επαγγελματίες, όπως το Eλληνικό τμήμα του ICOM, έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους για την ανάπτυξη ενός ισχυρού νομικού πλαισίου και επιχειρησιακών εργαλείων για την προστασία της τεράστιας πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. Με τη νέα Κόκκινη Λίστα του ICOM για τα Ελληνικά Πολιτιστικά Αντικείμενα σε Κίνδυνο, προστίθεται ένας ακόμη κρίκος σε αυτήν την αλυσίδα προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.»
— Sophie Delepierre, Επικεφαλής του Τμήματος Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ICOM
Αντίγραφα της Κόκκινης Λίστας θα διανεμηθούν από το ICOM και την Εθνική Επιτροπή στους εταίρους τους στα μουσεία και τα πολιτιστικά ιδρύματα, την αστυνομία και τα τελωνεία.
Η Κόκκινη Λίστα είναι διαθέσιμη εδώ.